به گزارش خبرگزاری حوزه، برای عید سعید غدیر خم، آداب اجتماعی و اخلاقی وجود دارد که تقدیم نگاه شما علاقمندان به خاندان عصمت و طهارت می شود.
۱. جشن و عید گرفتن
در احادیث زیادی، غدیر، روز عید و بلکه بهترین عید اسلامی دانسته شده است و شایسته است که مردم آن روز را عید بگیرند و جشن بر پا نمایند.
امام صادق(ع) فرمود:
وهو عید اللّه الاکبر ومابعث اللّه ـ عزّوجلّ ـ نبیّاً قطّ إلاّ وتعیّد فی هذا الیوم و عرف حرمته.۱
و رسول خدا(ص) فرمود:
یوم غدیر خمّ افضل اَعیاد امّتی وهو الیوم الّذی اَمَرنی اللّه تعالی ذکره فیه بنصب اخی علی بن ابی طالب علماً لامّتی…۲
۲. تبریک و تهنیت
در روایات به سه نوع تبریک اشاره شده است:
الف) تبریک به امیرالمؤمنین علی(ع) در روز غدیر خم
علامه امینی(ره) میگوید: و قال المورّخ غیاث الدین المستوفی ۹۴۲ فی «حبیب السیر»: ثمّ جلس امیرالمؤمنین بامر من النبی ـ (ص) ـ فی خیمة تخصّ به یزوره الناس و یهنئونه و فیهم عمربن الخطّاب فقال: بخٍّ بخٍّ یا ابن ابی طالب، اصبحت مولای و مولی کل مؤمن و مؤمنة. ثم أمر النبی امّهات المؤمنین بالدخول علی امیرالمؤمنین و التهنئة له.۳
ب) تبریک به پیامبر اکرم(ص)
آن بزرگوار در این مورد چنین می گوید:
روی الحافظ ابوسعید الخرکوشی النیسابوری المتوفی ۴۰۷ فی تألیفه «شرف المصطفی» باسناده عن البراء بن عاذب بلفظ احمد بن حنبل، وباسناد آخر عن ابی سعید الخدری و لفظه: ثمّ قال النّبی ـ (ص) ـ: هنِّئونی هنِّئونی ان اللّه تعالی خصّنی بالنبوة و خصّ اهل بیتی بالامامة، فلقی عمربن الخطاب أمیرالمؤمنین فقال: طوبی لک یا ابا الحسن اصبحت مولای و مولی کل مؤمن و مؤمنة.۴
ج) تبریک به یکدیگر
امیرالمؤمنین(ع) در ضمن خطبه غدیر که قبلاً هم بهآن اشاره شد فرمود:
و تهانّوا نعمة اللّه کما هنّاکم اللّه بالثواب فیه علی اضعاف الاعیاد قبله و بعده الاّ فی مثله.۵
امام هشتم(ع) فرمود:
و هو یوم التهنئة یهنئ بعضکم بعضاً فاذا لقی المؤمن اخاه یقول: الحمد للّه الذی جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمؤمنین والائمة ـ (علیهم السلام).۶
۳ . دید و بازدید
شیخ طوسی میگوید:و روی زیاد بن محمد قال: دخلت علی أبی عبداللّه ـ (ع) ـ فقلت: للمسلمین عید غیر یوم الجمعة والفطر والاضحی؟ قال: نعم، ألیوم الذی نصب فیه رسول اللّه ـ (ص) امیرالمؤمنین ـ (ع) ـ، فقلت: و أیّ یوم هو یا ابن رسول اللّه؟ فقال: وما تصنع بذلک الیوم والایّام تدور ولکنّه لثمانیة عشر من ذی الحجّة، ینبغی لکم أن تتقرّبوا الی اللّه تعالی بالبرّ والصوم والصلاة و صلة الرحم و صلة الاخوان، فان الانبیاء ـ؟ علیهم؟ ـ کانوا اذا أقاموا اوصیائهم فعلوا ذلک وامروا به.۷
امام علی بن موسی الرضا(ع) در ضمن حدیث فضیلت غدیر فرمود:
ومن زار فیه مؤمناً أدخل اللّه قبره سبعین نوراً ووسّع فی قبره ویزور قبره کل یوم سبعون الف ملک ویبشرونه بالجنّة…۸
۴ . افطاری دادن
امیرمؤمنان(ع) در این باره فرمود:
ومن فطر مؤمناً فی لیلته فکانّما فطّر فئاماً وفئاماً یَعُدُّ بها بیده عشرة، فنهض ناهض فقال یا امیرالمؤمنین وما الفئام؟ قال مأة الف نبیّ وصدّیق و شهید…۹
شبیه این حدیث از امام صادق(ع) نیز در ذیل «نماز روز غدیر» گذشت. هم‌چنین در ضمن احادیث آداب سیاسی نیز دیدیم که امام هشتم(ع) عدّه‌ای از خواص خود را که روز غدیر به حضورش رسیده بودند برای افطار در منزل خویش نگه‌داشت و به آنان افطاری داد و به منزل آنان نیز غذا و لباس و غیره فرستاد.
۵ . صدقه دادن
یکی دیگر از آداب روز غدیر صدقه دادن به فقیراست. امام صادق(ع) در حدیثی که گذشت فرمود:
والدرهم فیه بالف الف درهم.۱۰
امیرمؤمنان(ع) نیز در ضمن خطبه غدیر فرمود:
وسائوا بکُم ضعفائکم فی مأکلکم وما تناله القدرة من استطاعتکم وعلی حب امکانکم فالدرهم فیه بمأة الف درهم والمزید من اللّه.۱۱
۶ . انجام کارهای شایسته روز عید
در احادیث، آداب و اعمال متعدد دیگری که جنبه اخلاقی و اجتماعی دارد و مناسب روزهای عید و جشن است بیان شده که به آنها فقط اشاره می‌شود و سپس نمونه‌ای از روایات بیان میگردد. این آداب و اعمال عبارتند از: هدیه دادن، زینت کردن، شادی کردن، دیگران را شاد و خرّم نمودن، لباس نو و پاکیزه پوشیدن، میهمانی دادن، گذشت و آشتی کردن، کارگشایی برای دیگران، نیکی کردن به دیگران، لباس و غذا و غیره به منزل خویشان و نزدیکان فرستادن، توسعه دادن به زندگی خانواده و برادران، بشارت دادن، استراحت کردن، وام دادن، دوستی کردن، اجتناب از گناه، عقد برادری بستن، مصافحه کردن، صله رحم، انجام عمل صالح و مهربانی و عطوفت به همدیگر.
سید بن طاووس در ضمن حدیث مفصلی در اهمیت و فضیلت غدیر از امام رضا(ع) چنین آورده است:
و هو یوم تنفیس الکرب ویوم تحطیط الوزر و یوم الحباء والعطیة و یوم نشر العلم و یوم البشارة والعید الاکبر و یوم یستجاب فیه الدعا ویوم الموقف العظیم ویوم لیس الثیاب و نزع السواد و یوم الشرط المشروط و یوم نفی الغموم و یوم الصفح عن مذنبی شیعة امیرالمؤمنین و هو یوم السبقة ویوم اکثار الصلاة علی محمد وآل محمد ویوم الرضا ویوم عید اهل بیت محمد و یوم قبول الاعمال و یوم طلب الزیادة و یوم استراحة المؤمنین و یوم المتاجرة و یوم التودّد و یوم الوصول الی رحمة اللّه ویوم التزکیة و یوم ترک الکبائر والذنوب ویوم العبادة ویوم تفطیر الصائمین، الی ان قال، وهو یوم التبسّم فی وجه الناس من اهل الایمان فمن تبسّم فی وجه اخیه یوم الغدیر نظر اللّه الیه یوم القیامة بالرحمة وقضی له ألف حاجة بنی له قصراً فی الجنة من درّة بیضاء ونظّر وجهه وهو یوم الزینة فمن تزیّن لیوم الغدیر غفر اللّه له کل خطیئة عملها صغیرة او کبیرة وبعث اللّه الیه ملائکته یکتبون له الحسنات
و یرفعون له الدرجات الی قابل مثل ذلک الیوم.۱۲
---------------
پی نوشت:
۱. تهذیب‌الاحکام، ج ۳، ص ۱۴۳
۲. امالی صدوق، ص ۱۲، ح ۸
۳. الغدیر، ج ۱، ص ۲۷۱
۴. همان، ص ۲۷۴ (کتاب «شرف المصطفی» با نام «شرف‌النبی» ترجمه و منتشر شده است).
۵. اقبال‌الاعمال، ص ۷۷۶؛ مصباح‌المتهجّد، ص ۷۵۷؛ بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۱۱۷
۶. اقبال‌الاعمال، ص ۷۷۸
۷. مصباح‌المتهجّد، ص ۷۳۶
۸. اقبال‌الاعمال، ص ۷۷۸
۹. مصباح‌المتهجّد، ص ۷۵۸
۱۰. تهذیب‌الاحکام، ج ۳، ص ۱۴۴
۱۱. مصباح‌المتهجّد، ص ۷۵۷
۱۲. اقبال‌الاعمال، ص ۷۷۸
